पंतप्रधानांनी अर्थसहाय्यित तांत्रिक संस्थांच्या संचालकांशी साधला संवाद.

पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी 8 जुलै 2021 रोजी व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे केंद्रीय अर्थसहाय्य तांत्रिक संस्थांच्या संचालकांशी संवाद साधला. या संवादासाठी शंभराहून अधिक संस्था प्रमुख पंतप्रधानांसमवेत सामील झाले.

कोविड यांनी उद्भवलेल्या आव्हानांचा सामना करण्यासाठी पंतप्रधानांनी या संस्थांमार्फत केलेल्या आर अँड डी कामांची प्रशंसा केली. त्वरित तांत्रिक निराकरणे प्रदान करण्याच्या दिशेने तरुण नवनिर्मातांचे प्रयत्न त्यांना आवडले.

बदलत्या वातावरण आणि वाढत्या आव्हानांच्या अनुषंगाने उच्च शिक्षण आणि तांत्रिक शिक्षण अनुकूल करण्याची गरज असल्याचे पंतप्रधानांनी नमूद केले. ते म्हणाले की, यासाठी देशांना आणि समाजाच्या सद्य आणि भविष्यातील इच्छेनुसार संस्थांना स्वत: चे पुनर्मूल्यांकन व पुनर्मूल्यांकन करणे, पर्यायी व नाविन्यपूर्ण मॉडेल्स सुधारणे आवश्यक आहे. चौथ्या औद्योगिक क्रांतीला डोळ्यासमोर ठेवून आमच्या उच्च शैक्षणिक आणि तांत्रिक संस्थांनी आपल्या तरूणांना सतत खंडित आणि बदलांसाठी तयार करू इच्छित असल्याचे त्यांनी आवर्जून सांगितले.

पंतप्रधानांनी लवचिक, अखंड, आणि शिकणाच्या आवश्यकतेनुसार शिक्षणाची संधी पुरविण्यास सक्षम अशा शैक्षणिक मॉडेल्सच्या विकासाच्या इच्छेस अधोरेखित केले. ते म्हणाले की प्रवेश, परवडणारी क्षमता, इक्विटी आणि उच्च गुणवत्ता अशा शैक्षणिक मॉडेलचे मुख्य मूल्य असणे आवश्यक आहे.

पंतप्रधानांनी गेल्या काही वर्षांत उच्च शिक्षणातील एकूण नोंदणी प्रमाण (जीईआर) मधील सुधारणांचे कौतुक केले आणि जोर दिला की उच्च शिक्षणाचे डिजिटायझेशन जीईआर वाढविण्यात मोठी भूमिका बजावू शकते आणि विद्यार्थ्यांना चांगल्या प्रतीचे आणि परवडणारे शिक्षण सहज उपलब्ध होईल. ऑनलाईन बॅचलर आणि मास्टर डिग्री प्रोग्रामसारख्या डिजिटलायझेशन वाढविण्यासाठी संस्थांनी घेतलेल्या विविध उपक्रमांचे पंतप्रधानांनी कौतुकही केले.

पंतप्रधान म्हणाले की, आपल्याला भारतीय भाषांमध्ये तंत्रज्ञानाचे पर्यावरणशास्त्र विकसित करण्याची आणि जागतिक नियतकालिकांचे प्रादेशिक भाषांमध्ये भाषांतर करणे आवश्यक आहे.

पंतप्रधान म्हणाले की स्वातंत्र्याची 100 वर्षे पूर्ण झाल्यावर येत्या 25 वर्षात ‘आत्मामानभार भारत अभियान’ भारताच्या स्वप्नांच्या आणि आकांक्षांचा आधार घेईल. ते पुढे म्हणाले की, आगामी दशकात तंत्रज्ञान, अनुसंधान व विकास संस्था मोठी भूमिका बजावतील, ज्याला “इंडियाज टेचेड” असेही म्हटले जाते.

पंतप्रधान म्हणाले की शिक्षण, आरोग्य सेवा, कृषी, संरक्षण, आणि सायबर तंत्रज्ञान या क्षेत्रात भविष्यवाढ उपाय विकसित करण्यावर आपले लक्ष केंद्रित करण्याची गरज आहे.

आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स, स्मार्ट वेअरेबल्स, अ‍ॅग्मेंटेड रिअलिटी सिस्टम आणि डिजिटल असिस्टंट्स सर्वसामान्यांपर्यंत पोहोचू शकतात हे सुनिश्चित करण्यासाठी उच्च शैक्षणिक संस्थांमध्ये दर्जेदार पायाभूत सुविधा असणे महत्वाचे आहे, असे पंतप्रधानांनी ठळकपणे सांगितले. त्यांनी परवडणारे, वैयक्तिकृत आणि एआय-आधारित शिक्षणावर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे यावर त्यांनी भर दिला.

या संवादादरम्यान आयआयएससी बेंगळुरूचे प्रोफेसर गोविंदन रंगराजन, आयआयटी बॉम्बेचे प्रोफेसर सुभासीस चौधरी, आयआयटी मद्रासचे प्रोफेसर भास्कर राममूर्ती, आयआयटी कानपूरचे प्रोफेसर अभय करंदीकर यांनी पंतप्रधानांना सादरीकरणे दिली आणि चालू असलेल्या विविध प्रकल्प, शैक्षणिक कार्यावर प्रकाश टाकला. देशात नवीन संशोधन चालू आहे. कोविडशी संबंधित संशोधन, कोविड लस विकासाचे प्रयत्न, स्वदेशी ऑक्सिजन केंद्रे, ऑक्सिजन जनरेटर, कर्करोग सेल थेरपी, मॉड्यूलर हॉस्पिटल, हॉटस्पॉट भविष्यवाणी, व्हेंटिलेटर उत्पादन या विषयावर पंतप्रधानांना माहिती देण्यात आली. रोबोटिक्स, ड्रोन, ऑनलाइन शिक्षण, बॅटरी तंत्रज्ञान या क्षेत्रातील प्रयत्न. अर्थव्यवस्था आणि तंत्रज्ञानाच्या बदलत्या स्वरूपानुसार पंतप्रधानांना नवीन शैक्षणिक अभ्यासक्रम, विशेषत: विकसित करण्यात येणा courses्या ऑनलाइन अभ्यासक्रमांविषयीही माहिती देण्यात आली.

या संभाषणादरम्यान केंद्रीय शिक्षणमंत्री आणि शिक्षण राज्यमंत्रीही उपस्थित होते.