सायबर सुरक्षा: हल्ले, फसवणूक आणि अटक टाळण्याचे प्रभावी मार्ग

Cyber ​​Security: Effective Ways to Avoid Attacks, Fraud and Arrest”

सायबर सुरक्षा: हल्ले, फसवणूक आणि अटक टाळण्याचे प्रभावी मार्ग”

• सायबर हल्ले आणि फसवणूक म्हणजे काय?
• सायबर गुन्ह्यांपासून संरक्षणासाठी महत्त्वाचे उपाय
• सायबर क्राइम तक्रारींसाठी संपर्क आणि सहाय्य

आजकाल असा एकही दिवस जात नाही कि वर्तमान पत्रामध्ये सायबर फसवणूक आणि डिजिटल अटक याची बातमी नाही . अशा हल्ल्यामध्ये अनेक सुशिक्षित पदवीधर सुद्धा याला बळी पडत आहेत. सायबर सुरक्षा उपायांचे पालन न केल्या मुळे हे प्रकार आजही असे प्रकार होत आहेत. पण थोडीशी काळजी घेतल्यास हे टाळता येण्यासारखे आहे.

सायबर हल्ले, सायबर फसवणूक आणि डिजिटल अटक टाळाण्यासाठी उपाय

सायबर हल्ले, सायबर फसवणूक आणि डिजिटल अटक यामुळे वेगाने वाढत असलेल्या तंत्रज्ञानाच्या युगात लोकांच्या सुरक्षिततेस धोका निर्माण होतो आहे. हे अपराध विविध पद्धतींनी होऊ शकतात आणि त्या टाळण्यासाठी योग्य सायबर सुरक्षा उपायांचे पालन करणे आवश्यक आहे. खाली सायबर हल्ले आणि फसवणूकपासून संरक्षण कसे करावे, याबद्दल सखोल माहिती दिली आहे.

१. सायबर हल्ले, सायबर फसवणूक आणि डिजिटल अटक म्हणजे काय?

सायबर हल्ले: सायबर हल्ले म्हणजे इंटरनेट, संगणक, स्मार्टफोन किंवा अन्य डिजिटल उपकरणांचा वापर करून केलेल्या आपत्तीजनक कार्यवाही. यामध्ये व्हायरस, ट्रोजन हॉर्सेस, रॅन्समवेअर, डेटा चोरी आणि इतर सायबर क्राइम्स समाविष्ट आहेत. या हल्ल्यांचा उद्देश व्यक्तीच्या किंवा संस्थेच्या संवेदनशील माहितीवर हल्ला करणे असतो.

सायबर हल्ल्याच्या विविध प्रकारात पुढील गोष्टींचा समावेश होतो:

• फिशिंग: हॅकर्स खोट्या ईमेल किंवा संदेशांद्वारे तुम्हाला तुमची वैयक्तिक माहिती चोरी करण्याचा प्रयत्न करतात.
• रॅन्समवेअर: हॅकर्स तुमचा डेटा लॉक करून तुमच्याकडून त्याची अनलॉक करण्यासाठी पैसे मागतात.
• मालवेअर: हॅकर्स संगणकावर किंवा स्मार्टफोनवर हानिकारक सॉफ्टवेअर इन्स्टॉल करून तुमचा डेटा चोरतात.

सायबर फसवणूक: सायबर फसवणूक म्हणजे इंटरनेट किंवा डिजिटल उपकरणांच्या माध्यमातून केलेली फसवणूक. यात अनधिकृत प्रवेश, बँकिंग फसवणूक, क्रेडिट कार्ड फ्रॉड, फिशिंग इत्यादींचा समावेश होतो. फसवणूक करणारे हॅकर्स अनेकदा लोकांची माहिती चोरण्याचा प्रयत्न करतात.

डिजिटल अटक: डिजिटल अटक म्हणजे ऑनलाइन किंवा इंटरनेटवरील खोटी माहिती, अभद्र चित्रे, बदनामी किंवा हिंसा घडवून व्यक्तीला कायदेशीर अडचणीत टाकणे. या प्रकरणात, सोशल मीडियावर किंवा इतर डिजिटल प्लॅटफॉर्म्सवर आपली प्रतिमा मालिन करण्याचा धोका असतो.

२. सायबर हल्ले, फसवणूक आणि अटक टाळण्यासाठी सुरक्षेचे उपाय

२.१. सुरक्षित पासवर्ड वापरा Use a secure password

• प्रत्येक डिजिटल खात्यासाठी मजबूत पासवर्ड वापरा. साधारण पासवर्ड टाकणे हॅकर्ससाठी सोपे होऊ शकते.
• पासवर्डमध्ये छोटे आणि मोठे अक्षरे, अंक, विशेष चिन्ह यांचा वापर करा.
• प्रत्येक खात्यासाठी वेगवेगळे पासवर्ड ठेवा आणि पासवर्ड मॅनेजरचा वापर करा.

२.२. द्विगुण प्रमाणीकरण (2FA) Use two-factor authentication वापरा

द्विगुण प्रमाणीकरण हे तुमच्या खात्याच्या सुरक्षा स्तराला वाढवते. यामध्ये तुमच्या पासवर्डसोबत एक अतिरिक्त सुरक्षा कोड आवश्यक असतो, जो तुमच्या फोनवर किंवा ईमेलवर पाठवला जातो.

२.३. सायबर सुरक्षा सॉफ्टवेअर वापरा Use cybersecurity software

तुमच्या संगणकावर, स्मार्टफोनवर, किंवा अन्य डिजिटल डिव्हाइसवर एंटीव्हायरस सॉफ्टवेअर आणि फायरवॉल स्थापित करा. हे सॉफ्टवेअर तुमच्या सिस्टमला हॅकर्सपासून आणि मालवेअरपासून संरक्षित करते.

२.४. इंटरनेटवर सावधगिरी बाळगा

• अनोळखी लिंकवर क्लिक करू नका, आणि अनधिकृत वेबसाइट्सवर जाऊ नका.
• सार्वजनिक वाय-फाय नेटवर्कवर महत्त्वपूर्ण कार्य किंवा आर्थिक व्यवहार करण्यापासून बचाव करा.

२.५. संवेदनशील माहिती सांभाळा Safeguard sensitive information

• तुमच्या बँक खाते माहिती, पिन नंबर, पासवर्ड आणि अन्य संवेदनशील माहिती ऑनलाइन शेअर करू नका.
• सोशल मीडियावरून आपल्या व्यक्तिमत्वाचा अत्यधिक खुलासा करण्यास टाळा.

२.६. सायबर फसवणूक टाळा

• अनोळखी व्यक्तींकडून आलेल्या ईमेल किंवा मेसेजला उत्तर देऊ नका.
• कोणत्याही व्यक्तीला तुमचं खाजगी बँकिंग माहिती किंवा पासवर्ड देऊ नका.

२.७. डेटा बॅकअप घ्या

महत्त्वाचा डेटा नियमितपणे बॅकअप करा. रॅन्समवेअर हल्ल्यांमध्ये डेटा गमावण्याचा धोका असतो, आणि बॅकअपमुळे तो टाळता येऊ शकतो.

२.८ सार्वजनिक ठिकाणी फोन चार्जिंग टाळा

हॅकर्स सार्वजनिक ठिकाणी जसे की विमानतळ आणि खरेदी केंद्रांवर सार्वजनिक USB पोर्टद्वारे वापरकर्त्यांच्या उपकरणांमध्ये मालवेअर इंजेक्ट करतात. तुम्हीही जॅकिंगचा बळी होऊ नये म्हणून, सार्वजनिक ठिकाणी फोन चार्जिंग टाळा.  प्रवासात मोबाईलची चार्जिंग करण्यासाठी शक्यतो पॉवर बँकची मदत घेणं उत्तम.

३. सायबर क्राइमसाठी संपर्क कसा साधावा ?

सायबर क्राइमला बळी पडल्यास, संबंधित विभागाशी संपर्क साधणे महत्त्वाचे आहे. सायबर क्राइमच्या तक्रार करण्यासाठी आपल्याला खालील संपर्क मार्गांचा उपयोग करू शकता:

३.१. सायबर क्राइम हेल्पलाइन  Cybercrime Helpline

सायबर क्रीम नियंत्रण कक्ष (Cyber Crime Control Unit)

राष्ट्रीय सायबर क्राइम हेल्पलाइन: 155260 /1930
सायबर क्राइम पोर्टल: www.cybercrime.gov.in   या पोर्टलवर तुम्ही ऑनलाईन सायबर क्राइमसाठी तक्रार दाखल करू शकता. ईमेल: cybercell@nic.in 

राष्ट्रीय सायबर सुरक्षा केंद्र (NCSC) National Cyber Crime Helpline at 1930,
वेबसाइट: https://www.ncsc.gov.in

३.२. पोलिस संपर्क

प्रथम आपल्या जवळच्या पोलीस विभागाशी संपर्क करा. सायबर क्राइमसाठी तुम्ही पोलिस ठाण्याला देखील तक्रार करू शकता. आपल्या राज्यातील सायबर क्राइम पोलीस विभागाशी संपर्क करा. पोलीस तात्काळ सहाय्य आणि मार्गदर्शन देऊ शकतात.

३.३. इंटरनेट सुरक्षा कंपन्या

काही खासगी इंटरनेट सुरक्षा कंपन्या देखील आपल्या सेवेचा भाग म्हणून सायबर क्राइम्सविरुद्ध मार्गदर्शन देऊ शकतात. त्या कंपनीचा वापर करून आपला संगणक किंवा डिव्हाइस अधिक सुरक्षित ठेवा.

४. सावधगिरी आणि योग्य सायबर सुरक्षा साधनांचा वापर

सायबर हल्ल्यांचे, सायबर फसवणुकीचे आणि डिजिटल अटकचे प्रमाण वाढत आहे. यासाठी, प्रत्येकाने सावधगिरी बाळगून, योग्य सायबर सुरक्षा साधनांचा वापर करणे अत्यंत आवश्यक आहे. केवळ व्यक्तीगत पातळीवरच नाही, तर संस्थांनी आणि सरकारनेही या धोका टाळण्यासाठी कठोर पावले उचलणे आवश्यक आहे. यासाठी आपल्याला सायबर सुरक्षा उपायांचा पालन करणे, योग्य मार्गदर्शन घेणे आणि त्वरित तक्रार दाखल करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

Hadapsar News Bureau
हडपसर न्यूज ब्युरो
hadapsarinfomedia@gmail.com

हे ही अवश्य वाचा

रविचंद्रन अश्विन यांना प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदींचं भावनिक पत्र